Machungu ya Jirani: Tanzania Yazua Kilio Baada ya Zuchu Kuabishwa Kenya;

NAIROBI, KENYA, Septemba 1, 2025 — Fainali ya CHAN 2024 ilipaswa kuwa sherehe ya umoja wa bara la Afrika.

Lakini badala yake, tukio la kusikitisha liliibua mjadala mkali pale mashabiki wa Kenya walipomzomea msanii maarufu wa Tanzania, Zuchu, wakati akipanda jukwaani kwenye uwanja wa Kasarani.

Badala ya kusherehekea ushindi wa michezo na burudani, tukio hilo lilizua gumzo kubwa mitandaoni na kuibua hisia kali kutoka kwa wasanii, wadau wa sanaa na mashabiki barani kote.

Riyama Ally Aingilia Kati

Miongoni mwa waliotoa maoni kwa hisia nzito ni Riyama Ally, msanii maarufu wa maigizo nchini Tanzania.

Riyama alihimiza mshikamano na mshirikiano wa Afrika Mashariki na bara lote kwa ujumla, akisisitiza kwamba sanaa haiwezi kustawi katika mazingira ya chuki na ubaguzi.

“Waafrika tupendane, chuki hazijawai kutusaidia. Unazungumzia fainali inayofanyika Afrika, Zuchu ni Muafrika, ni msanii mkubwa mwenye uwezo mkubwa. Hii ni bahati yake na amekuwa chaguo zuri. Ana stahili na ana vigezo. Ana stahili suport. Ni mdogo wetu, dada yenu, msanii mwenye weledi mkubwa katika kazi yake, msanii mwenye nidhamu ya kazi,” alisema Riyama.

Wasanii Wanaounganisha Bara

Kauli ya Riyama iligusia kiini cha changamoto kubwa inayokumba sanaa Afrika Mashariki—ukosefu wa mshikamano na ubaguzi wa mataifa jirani.

Alieleza kuwa Zuchu, kama wasanii wengine wa Afrika Mashariki, si tu mwakilishi wa Tanzania, bali pia balozi wa mafanikio ya bara lote.

Riyama aliwaomba mashabiki kuondoa chuki zisizo na maana na badala yake kuangalia sanaa kama kiunganishi cha jamii na fahari ya bara.

“Wasanii ulio wataja tunawapenda, tunawaheshimu. Usilete ubaguzi usio na tija. Sisi wote ni wamoja na ni majirani. Haileti taswira nzuri kabisa. Tubadilike. Tanzania kuna Wakenya wanaofanya kazi, na Kenya kuna Watanzania wanaofanya kazi. Tusibaguane. Umoja wetu ndiyo nguvu yetu,” alisisitiza.

Mashabiki Watafakari Upya

Kauli hii iliwashtua na kugusa wengi waliokuwa wakifuatilia mjadala mitandaoni. Wapo waliokiri kuwa mashabiki wana haki ya kupenda au kupinga, lakini kumzomea msanii ni dhihirisho la heshima ndogo kwa kazi yake na kwa bara lote.

Kwa Riyama, jambo hili ni zaidi ya tukio la Kasarani. Ni ishara kwamba jamii inahitaji kujifunza kuheshimu kazi za wasanii bila kujali taifa wanapotoka.

Sanaa Kama Daraja la Amani

“Hii si mara ya kwanza msanii kukabiliana na mashabiki wenye chuki. Lakini ni lazima tubadilike. Sanaa ni daraja la amani, ni chombo cha mshikamano, si uwanja wa ubaguzi. Zuchu alipewa heshima kubwa ya kutumbuiza kwenye fainali ya CHAN. Badala ya kumuunga mkono, amezomewa. Hii ni fedheha,” alisema Riyama kwa majonzi.

Kwa maneno haya, Riyama alisisitiza kuwa sanaa haipo kwa taifa moja pekee. Msanii anapopewa nafasi ya kutumbuiza kwenye jukwaa kubwa la kimataifa, anabeba heshima na hadhi ya bara lote.

Ushirikiano Unaovuka Mipaka

Riyama pia alikumbusha historia ndefu ya mshikamano kati ya wasanii wa Kenya na Tanzania. Kwa miaka mingi, muziki na maigizo yamevuka mipaka ya kitaifa: Bongo Flava kushirikiana na Gengetone, filamu na maigizo yakihusisha wasanii kutoka pande zote mbili.

Hii imethibitisha kuwa mshikamano umeimarisha ubora na umaarufu wa sanaa ya Afrika Mashariki kimataifa. Tukio la Kasarani, alisema, halipaswi kufuta mafanikio hayo, bali liwe changamoto ya kuimarisha mshirikiano.

Zuchu Kama Mfano wa Mafanikio

Kwa mujibu wa Riyama, kumdhalilisha msanii kama Zuchu ni sawa na kudhalilisha hadhi ya Waafrika wote.

Zuchu tayari ameweka historia kwa kufanikisha mambo makubwa na kujulikana kimataifa.

“Zuchu ni dada yetu. Ana nidhamu ya kazi, ana vipaji vikubwa na ana sifa zote za kusimama kwenye jukwaa kubwa. Badala ya kumbomoa, tumjenge. Umoja wetu ndio utakaoleta taswira nzuri ya sanaa ya Afrika. Chuki hazijawai kumsaidia mtu yeyote,” aliongeza.

Ujumbe kwa Jamii

Maneno haya yalijaa mshindo wa upendo na mshikamano, yakitoa wito wa wazi kwa jamii kuzingatia mshirikiano badala ya chuki.

Mashabiki wengi walituma ujumbe wa kuunga mkono, wakikiri kwamba waliomzomea Zuchu walikosea na wanapaswa kujifunza.

Wadau wa muziki na sanaa pia waliona tukio hili kama changamoto ya kukuza heshima na mshirikiano.

Walihimiza vyombo vya habari na mashirika ya sanaa kuendeleza mshikamano badala ya kuruhusu mashindano yasiyo na maana.

 Umoja Wetu Ndio Nguvu Yetu

Kwa Riyama Ally, ujumbe ulikuwa mmoja tu—umoja ni msingi wa mafanikio ya sanaa ya Afrika. Msanii mmoja akifanikiwa, bara lote linainuka. Msanii mmoja akibezwa, taswira ya bara lote inachafuka.

“Tuna wasanii wakubwa kutoka pande zote. Lakini tusilete ubaguzi usio na maana. Tubadilike. Umoja wetu ndiyo nguvu yetu. Tukishirikiana, sanaa yetu itapanda ngazi za kimataifa. Tukibaguana, tutabaki nyuma,” alisema.

Kwa maneno yake ya mwisho, Riyama alisisitiza mshikamano na mshirikiano wa kijamii kama injini ya maendeleo ya sanaa. Kwa maoni yake, msanii anapopewa nafasi kubwa ni jukumu la kila mtu kumuunga mkono, kwa sababu mafanikio yake yanabeba ndoto na fahari ya bara lote.