Mgombea wa UDA Malava, Enock Andanje, Afariki Ghafla Kwenye Hafla ya Umma

MALAVA, KENYA, Agosti 15, 2025 — Simanzi imetanda katika eneo la Malava na nchini kote kufuatia kifo cha ghafla cha mgombea wa tiketi ya United Democratic Alliance (UDA) katika uchaguzi mdogo wa Malava, Dkt. Enock Andanje.

Kifo chake kilitokea Ijumaa mchana wakati akihudhuria hafla ya kuwawezesha wajane, tukio lililokuwa limevutia viongozi wakuu wa kitaifa na mamia ya wakazi.

Andanje, ambaye alikuwa akiungwa mkono na wafuasi wengi kutokana na historia yake katika sekta ya elimu na mipango yake ya maendeleo, alianguka ghafla kabla hata ya kushiriki kikamilifu katika ratiba ya siku hiyo.

Kisa Kilivyotokea

Mashuhuda wanasema kuwa Andanje alipowasili katika ukumbi wa hafla, alionekana akiwa dhaifu na akilalamika juu ya miguu kuishiwa nguvu.

“Alipofika, alituambia hawezi kushuka kwenye gari kutokana na udhaifu uliomkumba,” alisema Katibu wa UDA katika Kaunti Ndogo ya Malava, Harrison Tanga.

Hafla hiyo ilikuwa ikihudhuriwa na Waziri Mkuu wa Baraza la Mawaziri, Musalia Mudavadi, Katibu wa Baraza la Mawaziri wa Masuala ya Diaspora, na mshauri wa Rais William Ruto, Farouk Kibet.

Licha ya juhudi za haraka za kumsaidia, juhudi za kumfufua kwenye eneo la tukio hazikufanikiwa. Alipelekwa haraka katika Hospitali ya Malava ambapo madaktari walithibitisha kifo chake.

Uchunguzi wa Kifo

Sababu kamili ya kifo cha Dkt. Andanje haijulikani kwa sasa. Maafisa wa polisi wamesema uchunguzi wa maiti utafanyika ili kubaini chanzo halisi.

Afisa wa afya katika hospitali ya Malava alisema vipimo vya awali havikutoa majibu ya moja kwa moja. “Ni matokeo ya uchunguzi wa maiti pekee yatakayoleta uwazi,” alisema afisa huyo.

Wataalam wa afya ya umma wamesisitiza umuhimu wa uchunguzi wa kiafya wa mara kwa mara kwa viongozi wa kisiasa, wakisema ratiba ngumu za kampeni zinaweza kuongeza hatari za kiafya.

Historia na Wasifu wa Kisiasa

Dkt. Enock Andanje alikuwa mchango mkubwa katika sekta ya elimu kabla ya kuingia kwenye siasa.

Alitumikia kama Mwalimu Mkuu wa Bungoma High School kwa miaka kadhaa, akihusiana na mageuzi yaliyoinua viwango vya ufaulu shuleni.

Alistaafu mapema mwaka huu ili kushiriki kikamilifu kwenye kinyang’anyiro cha uchaguzi mdogo wa Malava, kilichoitishwa baada ya kifo cha aliyekuwa mbunge, Malulu Injendi.

Wafuasi wake wanamkumbuka kama mtu wa nidhamu, aliyejikita katika kazi, na mwenye dira ya kuimarisha elimu na maendeleo ya kijamii.

“Tuliona ndani yake kiongozi wa mfano ambaye angepeleka Malava mbele,” alisema Bi. Ruth Nanzala, mkazi wa eneo hilo.

Changamoto Mpya kwa UDA

Kifo cha Andanje kimeacha pengo kubwa katika safu ya wagombea wa UDA kwa kiti cha ubunge wa Malava.

Chama sasa kinakabiliwa na changamoto ya kumpata mgombea mpya ndani ya muda mfupi, kabla ya tarehe ya mwisho ya uteuzi wa wagombea kwa uchaguzi huo mdogo.

Wadadisi wa siasa wanasema pengo hili linaweza kuathiri mizani ya kisiasa katika eneo hilo, ambalo limekuwa uwanja muhimu wa ushindani kati ya vyama vikuu.

Viongozi Watoa Pole

Katika salamu zake za rambirambi, Musalia Mudavadi alisema: “Tumepoteza kiongozi mchanga, mwenye maono na moyo wa kuhudumia watu. Hii ni pigo kubwa kwa familia yake, jamii na taifa.”

Farouk Kibet naye alituma ujumbe wa masikitiko kupitia mtandao wa X (zamani Twitter): “Nina huzuni kuu kutokana na kifo cha ghafla cha rafiki na kiongozi mwenzetu, Dkt. Andanje. Mungu aipe familia yake nguvu na faraja.”

Athari kwa Jamii

Jamii ya Malava imepokea taarifa hizi kwa mshtuko mkubwa. Soko na biashara nyingi zilisimama kwa muda, huku wakazi wakijitokeza kushiriki katika maombolezo ya pamoja.

Viongozi wa kijamii wamesema kifo hiki kimepunguza nguvu ya mchakato wa kisiasa, lakini pia kimeleta mshikamano katika kuenzi kazi za marehemu.

Wito wa Afya ya Umma

Vifo vya ghafla miongoni mwa viongozi vimekuwa vikiongezeka, hasa wakati wa kampeni zinazohitaji safari nyingi na mikutano mingi.

Madaktari wanashauri viongozi kuchukua tahadhari za kiafya ikiwa ni pamoja na uchunguzi wa moyo, shinikizo la damu na kiwango cha sukari mwilini.

“Mara nyingi dalili za hatari zinaweza kugunduliwa mapema na kuokoa maisha,” alisema Dkt. Bernard Wesonga, daktari wa moyo mjini Kakamega.

Wafuasi Walia na Kuahidi Kuendeleza Maono Yake

Mashabiki na wafuasi wa Andanje wamesema watatafuta njia za kuendeleza miradi aliyokuwa amepanga.

“Alituacha ghafla, lakini tutahakikisha maono yake hayafi,” alisema James Mukhwana, rafiki wa karibu na mshirika wake wa kisiasa.

Wengine wamependekeza kuanzishwa kwa mfuko wa elimu wa kumbukumbu ya Dkt. Andanje kusaidia wanafunzi wa Malava.