NAIROBI, KENYA, Jumatano, Desemba 3, 2025 – Kiongozi wa Chama cha Democracy for Citizens Party (DCP) Rigathi Gachagua amewaahidi vijana kwamba watafunga ndoa mapema atakapokuwa rais.
Gachagua alisema anapanga kusawazisha uchumi, kupunguza gharama za maisha na kuweka mfumo utakaowawezesha vijana kuanza familia kwa urahisi.
Gachagua amjibu Ruto kuhusu suala la ndoa za vijana
Gachagua alitoa ahadi hiyo akijibu kauli ya Rais William Ruto aliyehoji kwa nini vijana waliofikisha miaka 25 bado hawajaoa.
Ruto alisema vijana wanapaswa kuharakisha kuingia kwenye ndoa, jambo lililozua mijadala mikali mtandaoni na kwenye majukwaa ya kisiasa.
Katika kumjibu, Gachagua alisema kauli ya Ruto haikuangazia uhalisia wa uchumi wa 2025. Alisema vijana hawakukataa kuoa, bali mazingira ya sasa hayawaruhusu kupanga familia bila matatizo ya kifedha.
“Vijana ni watu wenye kujiamini na kuwajibika. Wanachelewa kuoa kwa sababu hawana uwezo. Nataka niwaambie wasiwe na wasi wasi. Nitakapokuwa rais, nitasawazisha mambo, na wote mtaoa ndani ya mwaka mmoja,” alisema Gachagua.
Alisema Ruto amekuwa akishinikiza vijana bila kuelewa changamoto wanazopitia kila siku.
Uchumi wabaki kiini cha mjadala
Kwa miezi mingi, vijana wamekuwa wakilalamikia ukosefu wa ajira, gharama ya juu ya kodi, bei ya chakula, huduma za afya na ugumu wa kupata mikopo ya kuanza maisha.
Gachagua alisema ahadi yake ya “vijana kuoa ndani ya mwaka mmoja” inategemea mpango wake wa kurejesha uthabiti wa uchumi.
Alisema serikali ya sasa imepuuza kundi la vijana na kuangalia masuala ya kifamilia bila kushughulikia mizizi ya matatizo yanayowaziea uwezo wa kuanza maisha ya kujitegemea.
“Ruto, wewe ndiye sababu vijana hawaoei. Unawezaje kuoa binti ya mtu bila mshahara, bila nyumba, bila pesa na ukipata mtoto, SHA haifanyi kazi? Ruto, acha kuwatusi vijana wetu,” Gachagua aliwahi kusema katika mkutano mwingine.
Kauli hizi zimefanya suala la ndoa za vijana kugeuka mjadala mpana wa kiuchumi kuliko ule wa kijamii pekee.
Vijana walioko kwenye shinikizo la kiuchumi
Utafiti unaonyesha kuwa zaidi ya asilimia 70 ya vijana wanahangaika kutafuta ajira au wanajishughulisha na kazi zisizo na mshahara wa kudumu.
Hali hii imefanya vijana wengi wahisi ndoa ni gharama ambayo hawawezi kuihimili.
Wengi wanasema hawawezi kuanzisha familia bila msingi thabiti wa mapato.
Gachagua alitumia hali hii kuonyesha tofauti yake ya kimaono na Ruto.
Alisema serikali inapaswa kwanza kuwekeza katika ustawi wa vijana kabla ya kutoa kauli zinazoweza kuonekana kama lawama au presha.
Ruto asema vijana hawapaswi kuwa na woga wa ndoa
Rais William Ruto alisisitiza kuwa vijana wanapaswa kujenga familia mapema ili kuimarisha jamii.
Alihoji kwa nini vijana wanaendelea kuchelewa licha ya kuwa katika umri sawia wa kuoa na kuolewa.
Kauli yake ilizua ukosoaji, hasa kutoka kwa vijana wanaosema mustakabali wao wa kifedha hauko thabiti.
Wafuasi wa Ruto walitetea kauli hiyo wakisema ilikuwa ni wito wa kijamii, si amri ya kisiasa, na kwamba jamii yenye umoja inachochewa na familia imara.
Lakini kwa vijana wengi, kauli hiyo ilionekana kama kutotambua vikwazo vya kiuchumi.
Gachagua ajijenga kama mtetezi wa vijana
Ahadi ya Gachagua ya kusaidia vijana kuoa mapema imeonekana kama mbinu ya kujijenga kisiasa kuelekea uchaguzi ujao. Wachambuzi wanasema anajaribu kujiweka kama msemaji wa vijana na waathiriwa wa gharama ya maisha.
Chama chake cha DCP kinajenga msingi wa kisiasa unaolenga vijana na wananchi wa kipato cha chini.
Ahadi hii ya ndoa mapema imekuwa moja ya kauli zinazovutia hisia, ingawa baadhi ya watu wanasema inahitaji maelezo ya kina kuhusu jinsi itakavyotekelezwa.
Gachagua alisema mpango wake utahusisha kupunguza riba ya mikopo, kuongeza ajira, kupunguza kodi kwa vijana wanaoanza familia na kuboresha mfumo wa huduma za jamii.
Wataalamu watia mizani kwenye mjadala
Wataalamu wa masuala ya jamii wanasema kauli za viongozi zinapaswa kuzingatia mienendo halisi ya kisasa.
Wanasema vijana wanachelewa kuoa duniani kote kwa sababu za kiuchumi, elimu ndefu na mabadiliko ya mtindo wa maisha.
Wanasema kujenga mazingira bora ya kiuchumi ni muhimu kuliko kuwahimiza vijana kuoa mapema.
Wengine wanasema mjadala huu umeibua suala muhimu: serikali inapaswa kuangazia mustakabali wa vijana kama kipaumbele cha kitaifa.
Mjadala waendelea kutawala siasa
Mijadala kuhusu ndoa za vijana imeenda mbali zaidi ya kauli za viongozi. Sasa imekuwa kioo cha changamoto za uchumi, upangaji wa maisha na uhusiano kati ya vizazi.
Kwa upande mmoja, Ruto anahimiza familia imara. Kwa upande mwingine, Gachagua anasema hakuna familia imara bila uchumi imara.
Wachambuzi wanasema mjadala huu utaendelea kuwa sehemu ya kampeni za kisiasa, hasa kwa kuwa vijana ndio wanaounda idadi kubwa ya wapiga kura.
Hatma ya vijana na mustakabali wa nchi
Kadiri mjadala unavyoendelea, suala la ndoa limegeuka ishara ya kina ya hali ya uchumi wa taifa. Vijana wanataka uthabiti kabla ya kuingia kwenye majukumu ya kifamilia.
Gachagua alisema hatapunguza shinikizo kwa vijana bali atawekeza kwenye mazingira yatakayowawezesha kuoa na kuolewa bila kuogopa gharama.
Ahadi yake imezua matumaini kwa baadhi, lakini pia imesababisha maswali kuhusu utekelezaji wake.
© Radio Jambo 2024. All rights reserved