Jamii ya Iteso yaeleza sababu ya kutaka Kaunti yao kutoka kaunti ya Busia

Viongozi kutoka jamii ya Teso, magharibi mwa Kenya siku ya Jumanne waliwasilisha ombi lao la kutaka wapewe kaunti yao wenyewe.

 Wakiwa mbele ya Kamati ya Kitaifa ya Mazungumzo, viongozi hao walisema kuwa wanaendelea kutengwa wakiwa chini ya Kaunti ya Busia. Katika mada yake, Mbunge wa Teso Kusini Mary Emaase alisema kama kundi la wachache na waliotengwa, Jamii ya Iteso ya Kaunti ya Busia haijapewa fursa nyingi, tangu uhuru na zaidi tangu kupitishwa kwa Katiba ya 2010.

 "Hatujapewa fursa katika nyanja za elimu na uchumi, upatikanaji wa ajira, maji, afya na miundombinu," alisema. 

Aliongeza kuwa jamii ya Teso haijaweza kuendeleza maadili ya kitamaduni, lugha na desturi. 

"Haijapotea kwa wanachama wa Kamati hii ya Majadiliano ya uiano kuhusu madai ya sasa ya wasomi wa kisiasa waliopita na wa sasa kwamba Mkoa wa Magharibi ni Taifa la Mulembe...Huu ni ubaguzi sana," Emaase aliongeza. 

Emaase alisema madai hayo ni kiashirio cha Waiteso kama wachache na dhihirisho la nia ya wazi ya "kutisha, kunyamazisha na kukandamiza sauti za jamii za wachache katika eneo hilo."Emaase aliongeza kuwa jamii ya Iteso pia inaafikia vigezo kuwa na kaunti kwa sababu ya idadi ya watu. 

"Tuna kaunti kama Lamu na Tana River ambazo wakazi wake ni wachache," aliongeza. 

Kulingana na Sensa ya Idadi ya Watu Kenya 2019 jumla ya wakazi wa Kaunti ya Busia walikuwa 893, 681 kati yao 306,150 ni Iteso wanaowakilisha asilimia 34.3 ya Kaunti nzima ya Busia.

 Mbunge wa Teso Kaskazini Oku Kaunya alibainisha kuwa Kaunti ya Busia ina wadi 35, na hivyo basi wanachama 35 waliochaguliwa wa Bunge la Kaunti."Hata hivyo, ni 12 tu ni wanachama wa jamii ya Iteso," alisema. 

Aliongeza kuwa kuna wanachama 18 waliopendekezwa wa Bunge la Kaunti ambapo mmoja tu ndiye kutoka Jamii ya Iteso.

 "Hii ina maana kwamba hata wajaribu wawezavyo, hakuna hoja ya jamii ya Iteso inayoweza kupitishwa katika Bunge la Kaunti," alisema. 

Aliongeza kuwa pia wamepungukiwa katika uteuzi wa nyadhifa za juu za kaunti.“Kati ya mawaziri 10 wa kaunti, ni wawili tu wanaotoka katika jamii ya Iteso, kati ya maafisa Wakuu 12, ni wawili tu wanatoka jamii ya Iteso,” alisema. 

Emaase alihimiza kamati ya mazungumzo kupendekeza kuundwa kwa Kaunti ya Teso.