Raila Odinga Aikemea Amri ya Rais Ruto ya Kuwapiga Risasi Waandamanaji

Kiongozi wa upinzani nchini Kenya, Raila Odinga, amelaani vikali amri ya Rais William Ruto kwa Jeshi la Polisi la Kenya ya kuwapiga waandamanaji risasi za moto.

Odinga ametaja agizo hilo la Rais kuwa ni hatari na halali kinyume cha sheria, akisema linaenda kinyume na utawala wa sheria na kuwaweka hatarini raia pamoja na maafisa wa usalama.

Ruto aliamuru polisi kuwapiga risasi waandamanaji wanaoharibu mali, akisema wanapaswa kupigwa risasi mguuni ili kuwalevya.

Agizo hilo, lililosababisha utata mkubwa, lilitolewa siku mbili tu baada ya watu wasiopungua 31 kuuawa wakati wa maandamano makubwa ya kupinga serikali kote nchini.

“Mtu yeyote anayechoma mali ya watu wengine, mtu kama huyo apigwe risasi mguuni, na aende hospitalini akiwa njiani kuelekea mahakamani,” Ruto alisema katika hotuba yake Jumatano.

“Wasimuue mtu huyo bali wamvunjilie miguu.”

Kauli za Rais zimetolewa wakati ambapo hali ya machafuko inaendelea kuongezeka nchini Kenya, huku waandamanaji, wengi wao wakiwa vijana, wakimiminika mitaani kupinga gharama kubwa ya maisha, madai ya ukatili wa polisi, na ufisadi uliokithiri.

Hasira ziliongezeka zaidi kufuatia kifo cha hivi majuzi cha mwanablogu wa kisiasa akiwa mikononi mwa polisi, tukio ambalo limechochea tena vuguvugu la maandamano lililoanza mwaka jana.

Jumatatu, waandamanaji walikabiliana na maafisa wa usalama waliokuwa wamejihami vilivyo katika mji mkuu Nairobi na maeneo mengine.

Polisi walifunga barabara kuu na kutumia gesi ya kutoa machozi, mizinga ya maji, na risasi za moto kuwatawanya waandamanaji.

Akitoa taarifa iliyotiwa saini na yeye binafsi siku ya Ijumaa yenye kichwa cha habari ‘Amri za Kupiga Risasi Kuua/Kulemaza/Kutisha kwa Polisi’, Odinga alilaani kile alichokiita mwelekeo wa kutisha wa kuigeuza polisi kuwa ya kijeshi nchini.

“Katika maandamano au mazingira yoyote yanayohitaji utekelezaji wa sheria, maagizo haya yote—kupiga risasi kuuawa, kulemaza, kuvuruga au kutisha raia—ni makosa,” Odinga alisema.

Waziri Mkuu wa zamani alisisitiza umuhimu wa kufuata taratibu za kisheria na kulinda haki za raia, bila kujali hali ya malalamiko ya umma.

“Kama taifa, ni lazima kila wakati tuchague utawala wa sheria na mchakato unaofaa wa kisheria na kukataa vishawishi vya kuwapa polisi mamlaka haramu na ya mauti dhidi ya raia hata pale raia wanapodhaniwa kuvunja sheria,” alisema.

Odinga aliongeza kuwa mfumo wa haki wa Kenya unapaswa kuheshimu kanuni ya msingi ya kisheria ya kuwa mtu ni asiye na hatia hadi atakapopatikana na hatia na upinge juhudi za kukwepa mchakato wa kimahakama.

“Sote tunahudumiwa vyema kama taifa tukizingatia kanuni kwamba kila mtu ni asiye na hatia hadi atakapopatikana na hatia; jambo ambalo linaweza tu kuamuliwa na mahakama yenye uwezo kisheria,” alisema.

Akitoa wito wa kusitishwa kwa ukatili unaodhaminiwa na serikali, alihimiza serikali kuzingatia mashtaka ya kisheria badala ya kutumia vurugu.

“Tuweke mbele kukamatwa na kufikishwa mahakamani badala ya kuua, kulemaza au kutesa watuhumiwa.

“Hii inalinda heshima na haki za kibinadamu za watuhumiwa huku pia ikipa serikali uhalali katika hatua zake.”

Odinga alionya kuwa kutumia mbinu ya kijeshi kukabiliana na maandamano ya raia kunaweza kuchochea zaidi vurugu badala ya kuzizima.

“Kama taifa, tunapaswa kufanya kila juhudi kuepuka mtazamo wa kijeshi katika utekelezaji wa sheria. Mifano kutoka bara hili inaonyesha kuwa mtazamo kama huo huongeza hatari ya vurugu,” alisema.

“Mtazamo wa kijeshi katika polisi unahatarisha maisha ya mtuhumiwa na pia ya afisa wa utekelezaji wa sheria.”

Serikali ya Rais Ruto imekumbwa na ukosoaji mkali katika wiki za hivi karibuni kuhusiana na jinsi inavyoshughulikia maandamano ya kitaifa dhidi ya serikali, huku kukiwa na ripoti za vifo na majeraha wakati wa makabiliano na polisi.

Taarifa ya Odinga imeongeza wito unaoendelea wa kuwepo kwa utulivu, uwajibikaji, na ulinzi wa uhuru wa kiraia katika hali ya mvutano unaoendelea kupanda.