NAROK, KENYA, Jumatatu, Septemba 15, 2025 — Mwongoza watalii mkongwe wa Maasai Mara amedai maafisa wa Tanzania wanazuia uhamaji wa nyumbu kuingia Kenya, hali inayotia wasiwasi kuhusu kivutio muhimu cha utalii na uchumi wa nchi.
Charles Lukokolo, mwenye uzoefu wa miaka 30, alisema Jumatatu kuwa kupungua kwa kuvuka kwa nyumbu katika Mto Mara kunatishia jina la Kenya kama makao ya safari za kipekee na riziki za jamii za eneo hilo.
Mwongoza Watalii Aonya Kuhusu Mabadiliko Yasiyo ya Kawaida
Kwenye mahojiano na runinga ya NTV, Lukokolo alisema watalii wamekuwa wakisubiri kwa muda mrefu msimu huu bila kuona nyumbu wakivuka.
“Watalii hukaa masaa bila kushuhudia kivuko. Miaka iliyopita, ulikuwa na hakika ya kuona msafara mkali kila siku,” alisema.
Alidai maafisa wa Tanzania wanatumia helikopta na magari kuzuia makundi kuingia Kenya.
“Tumeshuhudia helikopta zikiruka chini na magari yakiwasukuma nyumbu kurudi nyuma. Katika miaka yangu 30 sijawahi kuona jambo kama hili,” aliongeza.
Waendeshaji wa ziara wanaogopa kufutwa kwa nafasi za safari kwani uhamaji huvutia mamia ya maelfu ya watalii kila mwaka na kuchangia mabilioni ya shilingi kwa uchumi wa Kenya.
Upungufu wa Wanyama Wawindaji Wazidisha Hofu
Mwongoza watalii huyo alisema kumekuwa na upungufu mkubwa wa simba na chui karibu na vivuko vya kawaida.
“Kingoni mwa mto kumetulia sasa,” alisema. “Simba na chui hawajitokezi tena kwani hawana mawindo. Hii inavuruga mfumo wa ikolojia.”
Upatikanaji wa wanyama wawindaji ni kivutio kikuu cha Maasai Mara.
Wapiga picha wa wanyamapori na watafiti hutegemea mwingiliano wa mnyama mla na mla nyama ili kushuhudia mandhari halisi ya pori.
Mabadiliko ya Tabianchi Yachangia Tatizo
Lukokolo pia alitaja mabadiliko ya tabianchi kama sababu. Mvua chache zimepunguza kina cha maji cha Mto Mara, zikidhuru mamba na kupunguza mvuto wa kivuko.
“Mamba wachache inamaanisha shughuli kidogo mtoni, jambo linalopunguza msisimko,” alisema. Wanasayansi wameonya kuwa mabadiliko ya hali ya hewa yanaweza kuvuruga muda na njia za uhamaji.
Utalii na Uhifadhi Viko Hatarini
Shirika la Huduma za Wanyamapori Kenya (KWS) limesema matatizo ya uhamaji yanaweza kudhuru uchumi wa jamii. Maasai Mara huchangia sehemu kubwa ya mapato ya utalii nchini.
Mchambuzi wa utalii Wanjiru Njoroge alisema, “Uhamaji huu ndio almasi ya Kenya. Tukipoteza imani ya watalii, athari zake kwenye ajira, mapato ya hifadhi na miradi ya jamii zitakuwa kubwa.”
Jamii za wenyeji, ambazo zinategemea utalii wa wanyamapori, zinaweza kuathirika kiuchumi, huku miradi ya uhifadhi inayofadhiliwa na utalii ikihatarishwa.
Tabia za Watalii Zasababisha Sheria Mpya
Matukio ya hivi karibuni ya watalii kuzuia nyumbu kuvuka yamezidisha changamoto.
Video zilizoenea mtandaoni zilionyesha magari yakizuia njia za kuingia mtoni, na kusababisha mamlaka za Kenya kuweka masharti mapya.
KWS imetangaza doria zaidi na adhabu kali kwa waongozaji watalii wasiozingatia kanuni. Msemaji wa KWS Daniel Ochieng alisema, “Tumejitolea kulinda tukio hili la uhamaji. Yeyote atakayehatarisha wanyama au mandhari hii ya kipekee atachukuliwa hatua.”
Wito wa Ushirikiano wa Kikanda
Wataalamu wa uhifadhi wamesisitiza Kenya na Tanzania kushirikiana kutatua madai haya kwa njia ya kidiplomasia.
Mfumo wa ikolojia wa Serengeti–Mara unahusisha nchi zote mbili, jambo linalohitaji mshikamano.
Mtaalamu wa mazingira Dkt. Faith Mbula alisema, “Uhamaji huu si wa nchi moja. Ni urithi wa pamoja. Kenya na Tanzania lazima zishirikiane kulinda tukio hili badala ya kushindana kwa mapato ya utalii.”
Uhamaji wa nyumbu ni zaidi ya mandhari ya porini; ni uti wa mgongo wa riziki, uhifadhi na hadhi ya utalii wa Afrika Mashariki.
Madai ya Lukokolo yanaonyesha udhaifu wa tukio hili la asili.
Kadri mabadiliko ya tabianchi, mwingilio wa binadamu na mvutano wa mipaka unavyoendelea, mshikamano wa kikanda unaweza kuwa njia pekee ya kulinda maajabu haya.
Wadau wa utalii wa Kenya sasa wanatarajia uthibitisho kuwa msafara wa nyumbu utarudi tena ukivuma kwenye savanna, ukiendeleza urithi unaoelezea roho ya Maasai Mara.
© Radio Jambo 2024. All rights reserved