COP15: China Yasisitiza Ushirikiano wa Dunia Katika Kulinda Mabwawa

Mafanikio katika uhifadhi wa maeneo ya mabwawa yamenufaisha si tu bioanuwai ya China, bali pia yamechangia katika afya ya mifumo ya ikolojia ya kuvuka mipaka kwa kuunganisha ulinzi wa maeneo ya mabwawa na malengo mengine ya kimazingira kama vile uhifadhi wa ndege wahamiaji.

Katikati ya kuongezeka kwa umakini wa kimataifa kuhusu uhifadhi wa maeneo ya mabwawa, juhudi na mafanikio ya China katika uwanja huu yamevutia sana kwenye Mkutano wa 15 wa Nchi Wanachama wa Mkataba wa Ramsar kuhusu Mabwawa (COP15), unaotarajiwa kuhitimishwa hapa Alhamisi.

Kuanzia kujenga idadi kubwa zaidi duniani ya miji ya kimataifa ya mabwawa hadi kufanikisha mafanikio ya kisheria na kuunda ushirikiano wa kujenga uwezo na nchi nyingine, China imekumbatia mbinu jumuishi ya kulinda maeneo ya mabwawa, iliyojaa maadili ya ustaarabu wa kiikolojia na msaada wake usiotetereka kwa juhudi za kimataifa.

Mafanikio Makubwa

Katikati ya kiangazi, ndani kabisa ya Hifadhi ya Taifa ya Asili ya Ziwa Dongting Mashariki, katika mji wa Yueyang mkoani Hunan, China ya kati, makundi ya samaki huogelea kwa uhuru, paa hurukaruka ndani ya misitu, na ndege huimba kwa furaha miongoni mwa miti.

"Tunajivunia kusema kwamba mabwawa sasa ni alama za kiikolojia za Yueyang," alisema Yu Ge, mwakilishi wa jiji hilo aliyeshiriki COP15 katika mji wa mapumziko wa Victoria Falls, mkoani Matabeleland Kaskazini, Zimbabwe.

COP15, yenye kaulimbiu "Kulinda Mabwawa kwa Mustakabali Wetu wa Pamoja," iliwaunganisha wawakilishi wa serikali ili kuimarisha ahadi za kimataifa za uhifadhi wa maeneo ya mabwawa na kuangazia nafasi muhimu ya mabwawa katika kudumisha afya ya mazingira, bioanuwai na ustahimilivu dhidi ya mabadiliko ya tabianchi. 

Yu alilitangaza jiji la Yueyang kwa bidii katika kila tukio alilohudhuria nchini Zimbabwe, akiikaribisha kwa moyo mkunjufu nchi mbalimbali kulitembelea. Kwa takribani hekta 285,200 za mabwawa, Yueyang imeongeza juhudi zake za uhifadhi miaka ya hivi karibuni na kutambuliwa rasmi kama jiji la kimataifa la mabwawa katika COP15 ya mwaka huu.

Jumla ya miji tisa ya China ilipata hadhi hiyo ya heshima wakati wa mkutano huo, na kufikisha idadi ya miji ya aina hiyo nchini China kuwa 22 — idadi kubwa zaidi duniani — ikionyesha mafanikio makubwa ya nchi hiyo katika uhifadhi wa mabwawa.

Kwa mujibu wa Idara ya Kitaifa ya Misitu na Malisho ya China, nchi hiyo kwa sasa ina jumla ya hekta milioni 56.35 za mabwawa, ikiweka nafasi ya nne duniani. Pia ni makazi ya Mabwawa 82 ya Umuhimu wa Kimataifa na hifadhi tano za kitaifa.

Yan Zhen, naibu mkuu wa Idara hiyo, alisema katika mkutano huo kuwa katika miaka ya hivi karibuni, China imeboresha mara kwa mara mfumo wake wa kisheria na kitaasisi wa kulinda mabwawa, kulinda kwa kina mifumo ya mabwawa, na kushiriki kikamilifu katika ushirikiano wa kimataifa, kwa hivyo kuchangia kwa kasi juhudi za kimataifa za kulinda maeneo ya mabwawa.

"Katika kipindi cha miaka 20 iliyopita, China imepiga hatua kubwa katika uhifadhi wa mabwawa, hatua ambayo imeleta mabadiliko ya msingi na kusababisha uhusiano wa kudumu na endelevu kati ya binadamu na mazingira," alisema Yan.

Mfano wa Kuigwa

China iliingia kwenye Mkataba wa Ramsar mwaka 1992 na ikaandaa COP14 mwaka 2022, ambapo ilichaguliwa kuwa mwenyekiti wa kamati kuu kuongoza mchakato wa mkataba huo kwa miaka mitatu iliyofuata.

Katika mahojiano maalum na Shirika la Xinhua wakati wa COP15, Musonda Mumba, katibu mkuu wa Mkataba wa Mabwawa, alisema alichukua nafasi hiyo wiki sita kabla ya COP14 na alijiona kuwa "na bahati sana" kuanza safari hiyo na China. "China ilionesha uongozi katika kuhakikisha azimio zote zilizopendekezwa katika COP14 zilitimizwa kwa wakati muafaka."

Sheria ya Kulinda Mabwawa ya China, iliyoanza kutekelezwa Juni 2022, ni sheria ya kwanza mahsusi nchini humo kuhusu mabwawa, na inatoa mfumo wa kisheria wa kina kuhusu uhifadhi, urejeshwaji, usimamizi na matumizi endelevu ya mabwawa.

Akisifu sheria hiyo kama "mfano wa kung'ara" kwa dunia, Mumba alisema, "China ni moja ya nchi chache sana zilizo na sheria kuhusu mabwawa. Na hilo kwangu ni la kuvutia sana, kwa sababu si tu sheria hiyo inazungumzia kufanya sensa, kupata takwimu sahihi na kusimamia mifumo ya mabwawa, bali pia inazungumzia nafasi ya miji na kwa nini miji hiyo ni muhimu."

Alibainisha kuwa mafanikio ya uhifadhi wa mabwawa si tu yameinufaisha bioanuwai ya China, bali pia yamechangia katika afya ya mifumo ya mazingira ya kuvuka mipaka kwa kuunganisha ulinzi wa mabwawa na malengo mengine ya kimazingira, kama vile uhifadhi wa ndege wahamiaji.

Aidha, juhudi za China kuhamasisha kuhusu mabwawa zimechochea ongezeko kubwa la hamasa duniani katika miaka ya hivi karibuni, aliongeza.

"Kwa kweli, ukiangalia kote duniani, China imechukua nafasi ya uongozi katika kufanya jambo sahihi kuhusu mabwawa," alisema Coenraad Krijger, Mkurugenzi Mkuu wa Wetlands International, shirika la kimataifa lisilo la kiserikali, alipokuwa akizungumza na Xinhua kando ya mkutano wa COP15.

Alisifu nafasi ya China katika ajenda ya kimataifa ya kuhifadhi mabwawa, akibainisha kuwa nafasi ya China kama mshirika mkubwa wa uwekezaji duniani inafanya iwe mchezaji muhimu katika kulinda afya ya mifumo ya mabwawa.

"Kwa kupitia uhusiano wa kibiashara na uwekezaji ambao China ina duniani kote, (China) pia inaunganishwa na maeneo mengine muhimu ya mabwawa duniani," alisema Krijger.

Ingawa maendeleo yanakaribishwa, kuna haja ya kudumisha uwiano kati ya maendeleo na afya ya mabwawa, alisema, na kuongeza kuwa anatazamia kutembelea miji ya mabwawa ya China siku zijazo ili kujifunza jinsi wanavyofanikisha maendeleo ya miji huku wakifaidi kutokana na uhifadhi wa mabwawa.

Ahadi Isiyotetereka

Katika maeneo mengi ya Afrika yanayokua kwa kasi, upanuzi wa miji umeathiri vibaya mabwawa — suala linalozidi kupewa kipaumbele na jamii pamoja na watunga sera.

Kwa mujibu wa Mkurugenzi wa Wetlands International kwa Afrika Mashariki, Julie Mulonga, mataifa mengi ya Afrika yana sera za kulinda mabwawa, lakini kuna ukosefu wa uwekezaji katika hatua za utekelezaji.

Jamii za wenyeji na maarifa ya asili yana nafasi muhimu katika kuendesha juhudi za uhifadhi wa mabwawa kwa ufanisi, alisema, na kuongeza kuwa uzoefu wa China katika kusimamia mabwawa unaweza kuwa rejea muhimu na teknolojia yake ya hali ya juu inaweza kusaidia bara hilo kufikia maendeleo ya kijani.

Kwa miaka mingi, China imekuwa ikiunga mkono kwa dhati nchi nyingi za Afrika katika usimamizi wa mabwawa kupitia kubadilishana sheria, mafunzo ya kiufundi na kukuza vipaji, na hivyo kusaidia kuongeza uwezo wao wa kurejesha na kuhifadhi mabwawa.

Mabwawa ni muhimu kwa ustahimilivu wa mazingira, na mustakabali wake unategemea ushirikiano wa kimataifa usiotetereka, alisema Xia Jun, mkurugenzi mkuu wa Idara ya Ushirikiano wa Kimataifa katika Idara ya Kitaifa ya Misitu na Malisho ya China. "Ufahamu huu wa kina ndiyo msingi wa dhamira thabiti ya China kwa uhifadhi wake."

Mwaka 2024, China ilizindua Kituo cha Kimataifa cha Mikoko (IMC) katika jiji la Shenzhen, kusini mwa nchi hiyo, ili kuendeleza uhifadhi wa mikoko kimataifa, matumizi endelevu na ushirikiano wa kimataifa.

Xia alielezea IMC kama mpango wa kihistoria unaoonyesha roho ya ushirikiano wa kimataifa.

Kwa msaada wa IMC, Taasisi ya Uhifadhi wa Mikoko — shirika la kibinafsi lililoanzishwa China — limekuwa likitekeleza miradi katika nchi za Afrika kama vile Madagascar na Kenya kusaidia kuhifadhi mikoko, ambayo ni mifumo muhimu ya ikolojia ya pwani katika maeneo ya ukanda wa Afrika, alisema Sun Lili, mwanzilishi mwenza na mwenyekiti wa bodi ya taasisi hiyo.

Christine Colvin, kiongozi wa sera za maji safi katika WWF International, alisema: "COP hii ni muhimu sana katika kuweka malengo ya kipindi kijacho, muongo ujao, na mpango wa kimkakati kwa nchi wanachama wa Ramsar, na inatilia mkazo ushirikiano wa kimataifa."

Colvin alisema China inaonyesha kwa halmashauri na serikali za mitaa duniani jinsi ya kurudisha mazingira ya asili mijini na kubuni maeneo mapya ya miji yenye uwezo wa kupitisha maji kwa urahisi, hivyo kuruhusu mzunguko wa maji wa asili kufanya kazi.

Akisifu uongozi wa China katika uwanja huu, afisa huyo wa WWF alisema wanatazamia kuendeleza ushirikiano na China ili kuimarisha juhudi za kimataifa za kuhifadhi mabwawa na kujenga miji inayopenyeza maji kama sponji.